Pigment (melanine) wordt geproduceerd door de melanocyt cellen, die zich in de basale laag van de epidermis bevinden. Productie van melanine, dat wordt gestimuleerd door ultraviolette straling van de zon, beschermt eigenlijk de dermale lagen van de huid, tegen beschadiging door de zon. Lees in deze blog alles over pigmentatie. Welke vormen zijn er, welke oorzaken zijn er te verklaren en hoe kunt u deze het beste behandelen?
De huid kan ook hyperpigmentatie ontwikkelen. Dit uit zich in een ongelijke verdeling op de huid, ofwel donkere vlekken op de huid, sproeten en onregelmatige huidtinten. Maar wat veroorzaakt hyperpigmentatie? De volgende factoren spelen daarbij mee:
- veroudering van de huid;
- UV-blootstelling/-schade;
- na en tijdens acne kan door weefselschade hyperpigmentatie ontstaan;
- hyperpigmentatie kan verschijnen bij verwondingen aan de huid, met inbegrip van sommige operaties of invasieve behandelingen;
- ontsteking als gevolg van esthetische behandelingen (lasers, chemische peelings);
- hormonale veranderingen;
- na het gebruik van deodorant zeep, geparfumeerde toiletartikelen en diverse cosmetica kan eveneens productie van deze gevlekte pigmentatie ontstaan. Dit wordt een fototoxische reactie genoemd.
Deze factoren zijn de oorzaken van verschillende vormen van pigmentatie. In deze blog zullen we diverse vormen van pigmentatie nader toelichten.
Hyperpigmentatie door zwangerschap
Melasma of chloasma, is de naam die wordt gebruikt bij hyperpigmentatie die meestal verschijnt als gevolg van hormonale veranderingen. Een hormonale verandering zoals zwangerschap kan leiden tot een overproductie van melanine dat het zwangerschapsmasker (melasma) veroorzaakt op het gezicht en donkere huid op de buik en andere gebieden.
Vrouwen die de pil nemen of bezig zijn met hormoonsuppletietherapie (HST) kunnen eveneens hyperpigmentatie ontwikkelen als hun lichaam allerlei hormonale veranderingen ondergaat. Deze veranderingen in pigment zijn vergelijkbaar met de veranderingen die optreden tijdens de zwangerschap.
Age spots
Leeftijd-, bruine of levervlekken zijn veel voorkomende vormen van hyperpigmentatie. Zij treden op als gevolg van schade door de zon en worden aangeduid door artsen met de term zonnelentigo. Deze kleine, donkere vlekken zijn meestal te vinden op de handen en het gezicht of andere gebieden die vaak worden blootgesteld aan de zon.
Sproeten, ouderdomsvlekken en andere donkere vlekken op de huid kunnen donkerder of meer uitgesproken worden wanneer de huid wordt blootgesteld aan de zon. Dit gebeurt omdat melanine de energie van de schadelijke ultraviolette stralen van de zon absorbeert, om de huid te beschermen tegen overbelichting. Het dragen van een zonnebrandcrème is hierom essentieel. De zonnebrandcrème moet zowel UVA- als UVB-stralen blokkeren. Een enkele dag aan overmatige blootstelling van de zon kan maanden van behandelingen al ongedaan maken.
UVA- en UVB-stralen
De belangrijkste natuurlijke bron van ultravioletstralen is de zon. Terwijl de meest agressieve UVC-stralen bijna geheel door de ozonlaag worden geabsorbeerd, bereiken de onzichtbare UVA- en UVB-stralen de aarde en alles wat er leeft, waaronder de mens. UV-straling heeft wisselende effecten op de menselijke huid, afhankelijk van de golflengte en intensiteit van de straling.
UVB-stralen zorgen voor de gebruinde huid en veroorzaken zonnebrand
De korte golven van de UVB-stralen worden voor het grootste deel opgevangen door de ozonlaag. Echter, wegens het dunner worden van de ozonlaag in de afgelopen jaren, bereikt een grotere hoeveelheid van de stralen het aardoppervlak. Krachtige UVB-straling veroorzaakt als eerste de meest zichtbare beschermingsreactie van de huid. De straling dringt door de bovenste lagen van de opperhuid en veroorzaakt al snel de bruine kleur op de huid. Een bruin pigment (melanine) wordt door de pigmentcellen in de epidermis gevormd en de hoornachtige cellaag daarboven kleurt donker.
Als de dosis UVB-stralen te sterk is, dan wordt de huid rood, met zonnebrand als gevolg. Dit is een ernstig signaal, die afgegeven wordt door de huidcellen. Nu is het aan het reparatiesysteem van de cellen om de schade uit te wissen. Hoe vaker en intensiever de huid aan de zon wordt blootgesteld, hoe ernstiger de aangebrachte schade en hoe hoger het risico dat de reparatieprocessen falen. Op de lange termijn kan dit leiden tot verandering van het genetisch materiaal, chronische huidschade en zelfs voorstadia van kanker of huidkanker.
UVA-straling beschadigt tot diep in de huid
Natuurlijke UVA-stralen veroorzaken geen zonnebrand. UVA-stralen dringen echter wel dieper door in de diepe huidlagen en zorgen voor een diepe donkere kleur. Tegelijkertijd beschadigen ze het bindweefsel waardoor de huid zijn elasticiteit verliest; vroegtijdige veroudering en rimpels zijn het gevolg (lichtbeschadiging). Nieuw wetenschappelijk onderzoek toonde aan dat een grote concentratie van UVA-stralen bijdraagt tot het veroorzaken van kanker en dus ook gedeeltelijk verantwoordelijk is voor de stijging van de incidentie hiervan.